Willem de Famars Testas

In 1858 maakte de jonge, dan nog onbekende kunstenaar Willem de Famars Testas (1834-1896) een lange, levensbepalende reis naar Egypte. De geuren, kleuren, geluiden, moskeeën, het klimaat – alles was anders. Het decor van deze nieuwe wereld inspireerde hem tot het maken van schilderijen, aquarellen, schetsen en tekeningen.

De voorstellingen van verre landen waren een geliefd onderdeel van de Europese kunst in de 19de eeuw, maar ze laten ook een bepaald stereotype beeld zien. Hoe actueel is de blik van Testas op Egypte en hoe denken wij nu over zijn beschrijvingen? Om deze vragen te beantwoorden werkte het oudste museum van Nederland samen met de Egyptisch-Nederlandse acteur en theatermaker Sabri Saad El-Hamus en podcastmaker Tjitske Mussche.

Reis naar Egypte 2024

In de voetsporen van Testas reisden zij samen met conservator Terry van Druten – al vijftien jaar groot fan van zijn werk – naar Egypte. Ze bezochten plekken waar hij tekende en bekeken hoe die veranderd zijn. Ze spraken met Egyptenaren over het Egypte van toen en nu. Mussche verwerkte de belevenissen tot een podwalk waarin niet alleen Testas’ blik op Egypte centraal staat, maar bijvoorbeeld ook die van El-Hamus op het vreemde Nederland waar hij op zijn 21ste ‘als geluksbrenger’ terechtkwam. El-Hamus: ‘Toen ik Testas’ reisdagboek las, was ik verbaasd over zijn blik op Egyptenaren. Soms toont hij zich totaal wereldvreemd, of ronduit racistisch. Maar hij zegt ook dingen over Egypte die waar zijn, ook nu nog. Ik herkende ook wel iets in hem: dat gevoel van vervreemding en heimwee als jongeling in een compleet andere wereld, had ik ook toen ik hier kwam.’

In de prikkelende ruimte van internationaal bekend scenograaf en maker Theun Mosk (Ruimtetijd) horen de bezoekers de dialogen tussen Van Druten en El-Hamus en dagboekfragmenten van Testas. Via zijn werk worden zij uitgedaagd op verkenning te gaan in Egypte en ‘de ander’ en zichzelf tegen te komen.